آیا تتر امن است؟ نگاهی تحلیلی به پشتوانه تتر و شفافیت آن

تتر (USDT)، پرکاربردترین استیبل کوین جهان با ارزش بازار میلیارد دلاری خود سهمی حیاتی در نقدینگی بازار ارزهای دیجیتال دارد. اما در کنار این محبوبیت، پشتوانه تتر و میزان شفافیت آن همواره محل بحث و نگرانی فعالان بازار بوده است. در این مقاله قصد داریم با نگاهی دقیق به پشتوانه ارز تتر، میزان شفافیت آن، بررسی گزارش‌های حسابرسی، پرونده‌های حقوقی و همچنین مقایسه آن با استیبل کوین‌هایی مانند DAI، ارزیابی کنیم که آیا تتر کماکان انتخاب امنی برای نگهداری سرمایه محسوب می‌شود یا خیر.

پشتوانه تتر؛ آیا واقعا دلاری است؟

ادعای اولیه شرکت صادرکننده تتر (تتر لیمیتد) این بود که هر واحد ارز تتر دقیقا توسط یک دلار آمریکا پشتیبانی شده که در حساب‌های بانکی این شرکت نگهداری می‌شود. بااین‌حال، شفاف‌سازی‌های بعدی این شرکت نشان داد که این ادعا کاملا دقیق نیست. طبق اعلام رسمی تتر، پشتوانه تتر ترکیبی از موارد زیر است:

·       پول نقد و معادل‌های نقدی

·       اوراق تجاری (Commercial Papers)

·       وام‌های تضمین‌شده

·       اوراق قرضه شرکتی و اوراق خزانه

·       دارایی‌های دیجیتال دیگر (در برخی موارد)

درواقع، تتر مدت‌ها با استفاده از اوراق تجاری بی‌نام و کم‌اعتبار، پشتوانه بخش قابل‌توجهی از توکن‌های خود را تامین می‌کرد. این موضوع باعث افزایش نگرانی نسبت به کیفیت و نقدشوندگی این پشتوانه شده است.

نبود شفافیت مستمر و دقیق از پشتوانه تتر

یکی از مهم‌ترین انتقادات به پشتوانه تتر، عدم شفافیت در گزارش‌دهی مالی است. برخلاف رقبایی مانند USDC (توسط Circle) یا DAI (پروژه MakerDAO) که گزارش‌های دقیق و ماهانه حسابرسی منتشر می‌کنند، تتر سال‌ها از انتشار گزارش رسمی حسابرسی توسط شرکت‌های معتبر حسابداری خودداری کرد.

در سال‌های اخیر، تتر اقدام به انتشار «گواهی تاییدیه (Assurance Report)» توسط شرکت‌هایی مانند BDO کرده است. اما این گزارش‌ها حسابرسی کامل نیستند و صرفا به بررسی بخشی از موجودی در بازه‌های زمانی مشخص می‌پردازند.

تفاوت یک گزارش Assurance با حسابرسی کامل (Audit) این است که گزارش اول تنها بازتابی لحظه‌ای از وضعیت مالی شرکت و نه تحلیل جامع و مستقل از تمام دارایی‌ها، بدهی‌ها و ریسک‌های شرکت ارائه می‌دهد. این مسئله برای بسیاری از ناظران بازار، زنگ خطر جدی محسوب می‌شود.

پرونده‌های حقوقی و جرائم قبلی

شرکت تتر (Tether) و صرافی خواهر آن یعنی بیت فینکس (Bitfinex)، در سال‌های گذشته با چندین پرونده حقوقی روبه‌رو بوده‌اند. از جمله:

·       جریمه ۱۸.۵ میلیون دلاری توسط دادستانی نیویورک در سال ۲۰۲۱ به‌دلیل گمراه‌سازی در مورد پشتوانه دلاری تتر و پنهان‌کاری در انتقال وجوه

·       تحقیقات کمیسیون معاملات آتی آمریکا (CFTC) که منجر به پرداخت جریمه‌ای دیگر توسط تتر (Tether) به‌دلیل ارائه اطلاعات نادرست درباره دارایی‌های پشتیبان USDT شد.

·       اتهامات مربوط به دستکاری بازار بیت کوین، مبنی بر استفاده از توکن‌های بدون پشتوانه برای خرید رمزارزها و افزایش مصنوعی قیمت‌ها

این سوابق حقوقی نه‌تنها باعث کاهش اعتماد عمومی به پشتوانه تتر شده، بلکه ماهیت متمرکز و غیرشفاف آن را نیز زیر سوال برده است.

نگرانی‌های تاریخی و بحران‌های اعتماد پشتوانه تتر

بازار رمزارزها تجربه چندین موج ترس نسبت به پشتوانه ارز تتر را پشت سر گذاشته است. هر بار که گزارشی از تحقیقات یا مشکلات حقوقی جدید منتشر می‌شود، موجی از فروش تتر به سایر استیبل کوین‌ها یا دارایی‌های امن شکل می‌گیرد.

برای نمونه، در اکتبر 2021 نگرانی از وضعیت اوراق تجاری بی‌اعتبار در پشتوانه تتر باعث شد قیمت آن به زیر 0.97 دلار نیز سقوط کند، اگرچه موقت بود. این‌گونه افت ارزش برای یک استیبل کوین بسیار خطرناک محسوب می‌شود، چرا که اصل وجود آن بر ثبات قیمتی بنا شده است.

درعین‌حال، برخی تحلیل‌گران معتقدند تداوم استفاده گسترده از تتر، بیشتر ناشی از عادت کاربران و پذیرش گسترده صرافی‌ها و نه کیفیت واقعی آن است. این موضوع نشان می‌دهد که رفتار جمعی بازار لزوما مبتنی بر ارزیابی فنی نیست و گاهی از روی سادگی یا در دسترس بودن شکل می‌گیرد.

مقایسه پشتوانه تتر با استیبل کوین‌های شفاف‌تر

در مقابل تتر، استیبل کوین‌هایی مانند دای (DAI) و یو اس دی کوین (USDC) رویکردی شفاف‌تر، غیرمتمرکزتر یا قانون‌مندتر اتخاذ کرده‌اند.

یو اس دی کوین

توسط شرکت سیرکل (Circle) منتشر می‌شود و تحت نظارت قانون‌گذاران آمریکایی فعالیت دارد. گزارش‌های ماهانه حسابرسی توسط شرکت‌هایی مانند گرانت تورنتون (Grant Thornton) منتشر شده و مشخص است که تمام توکن‌های در گردش یو اس دی کوین با دارایی‌های نقدی و اوراق خزانه‌داری آمریکا پشتیبانی می‌شوند.

دای

دای یک استیبل کوین غیرمتمرکز است که توسط پروتکل میکردائو (MakerDAO) کنترل می‌شود. پشتوانه دای ترکیبی از دارایی‌های رمزارزی مانند اتریوم، یو اس دی کوین و سایر وثیقه‌ها است. شفافیت این پروتکل به دلیل مبتنی بودن بر قراردادهای هوشمند و حاکمیت غیرمتمرکز، مثال‌زدنی است. هر کاربر می‌تواند به‌صورت زنده وضعیت وثیقه‌ها، بدهی‌ها و نقدینگی سیستم را مشاهده کند.

برخلاف پشتوانه تتر، دای نه‌تنها متکی به اعتماد به یک شرکت خصوصی نیست، بلکه از منطق ریاضی و هوشمندی الگوریتم‌ها برای حفظ ثبات خود استفاده می‌کند. این ویژگی‌ها باعث شده دای در میان کاربران حرفه‌ای‌تر و توسعه‌دهندگان پروژه‌های دیفای محبوبیت بیشتری داشته باشد.

چرا باید در انتخاب استیبل کوین محتاط بود؟

اگرچه تتر فعلا نقدشوندگی بالایی دارد و در بسیاری از صرافی‌ها به‌عنوان جفت‌ارز پایه استفاده می‌شود، اما سابقه عدم شفافیت و ضعف در نظارت، آن را به گزینه‌ای پرریسک‌تر در بلندمدت تبدیل می‌کند.

در شرایطی که بازار رمزارزها با چالش‌هایی نظیر شکست صرافی‌ها، کلاهبرداری‌ها و سقوط پروژه‌های ضعیف روبه‌رو است، اعتماد به زیرساخت مالی پایدار و قابل‌اطمینان اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. استفاده از استیبل کوین‌هایی با ساختار شفاف، حسابرسی مستقل، یا مبتنی بر قراردادهای هوشمند مانند دای می‌تواند ریسک نگهداری سرمایه را کاهش دهد.

بنابراین آیا پشتوانه تتر امن است؟ پاسخ کوتاه: بستگی دارد. اگر منظور از «امن» توانایی تتر در حفظ نسبت 1:۱ با دلار در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت و بهره‌مندی از نقدشوندگی بالا است، بله تتر فعلا چنین ویژگی‌هایی را دارد. اما اگر امنیت را به معنای ثبات در بلندمدت، پشتوانه واقعی، شفافیت کامل و دوری از ریسک‌های حقوقی بدانیم، آنگاه تتر گزینه‌ای قابل تردید خواهد بود.

جمع بندی

باتوجه‌به سابقه مبهم در ارائه اطلاعات دقیق درباره پشتوانه تتر و همچنین وجود جایگزین‌هایی مانند یو اس دی کوین و دای که از شفافیت بیشتری برخوردارند، پیشنهاد می‌شود کاربران و سرمایه‌گذاران خرد و کلان به سمت استفاده از استیبل کوین‌هایی با زیرساخت قابل‌اعتمادتر گرایش پیدا کنند. در جهانی که اعتماد بزرگ‌ترین دارایی است، پشتوانه تتر بدون شفافیت کامل نمی‌تواند پناهگاه مطمئنی برای سرمایه شما باشد.