دیفای (DeFi) چیست؟ دنیای امور مالی غیرمتمرکز را بشناسید

امور مالی غیرمتمرکز از فناوری ارز دیجیتال و بلاکچین برای مدیریت تراکنش‌های مالی استفاده می‌کند. هدف دیفای دموکراتیزه کردن امور مالی با جایگزینی نهادهای قدیمی و متمرکز با روابط همتا به همتا است. این امر می‌تواند طیف کاملی از خدمات مالی مانند وام‌ها و بانکداری روزمره تا روابط پیچیده قراردادی و تجارت دارایی را شامل شود. با مجله هلواکس همراه باشید تا سیری در دنیای امور مالی غیرمتمرکز داشته باشیم.

دیفای (DeFi) چیست؟

دیفای مخفف عبارت «امور مالی غیرمتمرکز» است. این یک اصطلاح کلی برای انواع برنامه‌های مالی در ارزهای دیجیتال یا بلاکچین است که برای از بین بردن واسطه‌های مالی طراحی شده‌اند. DeFi تا حد زیادی از بلاکچین یعنی فناوری پشت ارز دیجیتال بیت کوین الهام می‌گیرد. بلاکچین به چندین نهاد اجازه می‌دهد یک نسخه از تاریخچه تراکنش‌ها را نگه دارند. به این معنی که تراکنش‌ها توسط یک منبع واحد و مرکزی کنترل نمی‌شوند.

این امر بسیار مهم است. زیرا سامانه‌های متمرکز و دروازه‌بان‌های انسانی می‌توانند سرعت و پیچیدگی تراکنش‌ها را محدود کنند. درعین‌حال موجب کاهش کنترل مستقیم کاربران بر پول خود خواهند شد. دیفای از این لحاظ متمایز است که استفاده از بلاکچین را از انتقال ساده ارزش به موارد مالی پیچیده‌تر گسترش می‌دهد.

امروزه تقریباً تمام جنبه‌های بانکداری شامل وام‌دهی و تجارت توسط نظام‌های متمرکز نهادهای حاکم و اپراتورهای انسانی اداره می‌شوند. بنابراین مردم برای دسترسی به همه‌چیز، از وام خودرو و مسکن گرفته تا تجارت سهام و اوراق قرضه، باید با انبوهی از واسطه‌های مالی سروکار داشته باشند. افراد نمی‌توانند واسطه‌هایی نظیر بانک‌ها، صرافی‌ها و وام‌دهندگان را دور بزنند. بنابراین این نهادها درصدی از هر تراکنش مالی و بانکی را به‌عنوان سود و کارمزد به دست می‌آورند.

نحوه استفاده از دیفای

دیفای راه خود را به طیف گسترده‌ای از تراکنش‌های مالی ساده و پیچیده باز کرده و توسط برنامه‌های غیرمتمرکزی به‌نام “dapps” یا برنامه‌های دیگری به‌نام “پروتکل” پشتیبانی می‌شود. این Dapp ها و پروتکل‌ها تراکنش‌ها را بر مبنای دو ارز دیجیتال اصلی بیت کوین و اتریوم انجام می‌دهند. بیت کوین ارز دیجیتال محبوب‌تری است اما اتریوم سازگاری بیشتری با کاربردهای مختلف دارد. به همین دلیل بسیاری از برنامه‌ها و پروتکل‌ها از کدهای مبتنی بر اتریوم استفاده می‌کنند. برخی از روش‌های مورداستفاده dapp ها و پروتکل‌ها به شرح زیر هستند.

معاملات مالی سنتی

در حال حاضر تمامی معاملات مالی سنتی اعم از پرداخت‌ها، معاملات اوراق بهادار و بیمه، وام‌دهی و استقراض با دیفای امکان‌پذیر است.

صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)

در حال حاضر، اکثر سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال از صرافی‌های متمرکز مانند کوین‌بیس یا بایننس استفاده می‌کنند. DEX ها تراکنش‌های مالی همتا به همتا را تسهیل می‌کنند و به کاربران اجازه کامل حفظ و کنترل پول خود را می‌دهند.

کیف پول‌های الکترونیکی

توسعه‌دهندگان دیفای در حال ایجاد کیف پول‌های دیجیتالی و مستقل از بزرگ‌ترین صرافی‌های ارزهای دیجیتال هستند. این کیف پول‌ها به سرمایه‌گذاران امکان دسترسی به همه‌چیز از ارزهای دیجیتال گرفته تا بازی‌های مبتنی بر بلاکچین را می‌دهند.

سکه‌های پایدار (استیبل کوین‌ها)

درحالی‌که ارزهای دیجیتال به‌شدت نوسان دارند، سکه‌های پایدار سعی می‌کنند ارزش خود را با گره زدن به ارزهای فیات مانند دلار آمریکا تثبیت کنند.

وام‌دهی

امور مالی غیرمتمرکز که «سوخت موشک» کریپتو نامیده می‌شود، این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند که ارز دیجیتال وام بدهند.

توکن‌های غیر مثلی (NFT)

NFT ها از دارایی‌های غیرقابل تجارت مانند ویدیوهای اسلم دانک یا اولین توییت در توییتر، دارایی‌های دیجیتالی تولید می‌کنند. NFT ها آثاری را که قبلاً قابل‌تبدیل به کالا نبودند به کالا تبدیل می‌کنند.

چرا دیفای مهم است؟

دیفای سیستم مالی متمرکز را با از بین بردن واسطه‌ها و توانمندسازی مردم عادی از طریق مبادلات همتا به همتا به چالش می‌کشد. دنیای امور مالی غیرمتمرکز درواقع تفکیک‌کننده امور مالی سنتی است. این پدیده عناصر کلیدی کار بانک‌ها، صرافی‌ها و بیمه‌گران امروزی مانند وام‌دهی، استقراض و تجارت را می‌گیرد و آن‌ها را در اختیار افراد عادی قرار می‌دهد.

برای روشن شدن موضوع بهتر است مثالی بزنیم. فرض کنیم که شما سرمایه خود را در یک حساب بانکی پس‌انداز کرده و نرخ بهره مثلاً ۱۰ درصدی پول خود را دریافت کنید. سپس بانک، پول شما را با سود ۱۵ درصدی به مشتری دیگر وام می‌دهد و مابه‌التفاوت ۵ درصدی را به جیب میزند. اما با امور مالی غیرمتمرکز مردم پس‌انداز خود را مستقیماً به دیگران قرض می‌دهند. به‌این‌ترتیب افراد با دیفای سود خود را ۵ درصد افزایش می‌دهند و بازده کامل ۱۵ درصدی خود را به دست می‌آورند.

ممکن است فکر کنید که این کار با ابزارهایی مثل پی پال هم امکان‌پذیر باشد اما این‌طور نیست. زیرا برای ارسال وجوه با اپلیکیشن‌هایی مثل پی پال هنوز هم باید یک کارت نقدی یا حساب بانکی مرتبط با آن برنامه‌ها داشته باشید. بنابراین این پرداخت‌های همتا به همتا هنوز برای کار کردن به واسطه‌های امور مالی متمرکز وابسته هستند.

دیفای روی بلاکچین اجرا می‌شود

با انجام هر تراکنش عادی، سابقه آن تراکنش نزد یک پایگاه داده مرکزی و تحت مالکیت یک موسسه مالی بزرگ ثبت می‌شود. اما بلاکچین یک دفتر کل غیرمتمرکز و توزیع‌شده بین چندین نهاد است که در آن تراکنش‌های مالی با کد کامپیوتری ثبت می‌شوند. بلاکچین و ارز دیجیتال فناوری‌های فراهم‌کننده تأمین مالی غیرمتمرکز هستند.

بلاکچین توزیع‌شده به این معنی است که همه طرف‌های استفاده‌کننده از برنامه دیفای یک کپی یکسان از پایگاه داده مرکزی دارند که هر تراکنش را در کدی رمزگذاری شده ثبت می‌کند. این سیستم علاوه بر ارائه ناشناس بودن کامل به کاربران، تأیید پرداخت‌ها و سابقه مالکیت دارایی را نیز با یک کدگذاری ایمن می‌کند. تغییر آن با فعالیت‌های متقلبانه نیز تقریباً غیرممکن است.

بلاکچین غیرمتمرکز نیز به این معنی است که هیچ واسطه یا دروازه‌بانی برای مدیریت سیستم وجود ندارد. تراکنش‌ها توسط طرف‌های استفاده‌کننده از بلاکچین و از طریق فرآیند حل مسائل پیچیده ریاضی و افزودن بلوکه‌ای جدید تراکنش به زنجیره، تأیید و ثبت می‌شوند. طبق ادعای طرفداران دیفای، بلاکچین غیرمتمرکز تراکنش‌های مالی را ایمن‌تر و شفاف‌تر از سامانه‌های غیر شفاف به‌کاررفته در امور مالی متمرکز ارائه می‌کند.

آیا سرمایه‌گذاری در دیفای ایمن است؟

سرمایه‌گذاری در این عرصه با ریسک همراه است. بسیاری بر این باورند که دیفای آینده امور مالی است و سرمایه‌گذاری زودهنگام در این فناوری انقلابی می‌تواند به سودهای کلانی منجر شود. اما سرمایه‌گذاری دقیق برای تازه‌واردها سختی‌های بیشتری دارد. چراکه تشخیص پروژه‌های خوب از بد برای این افراد مشکل‌تر است.

تاکنون بسیاری از برنامه‌های مبتنی بر دیفای سوخته و از بین رفته‌اند. مانند میم کوین یام (YAM) که ارزش آن در بازار ظرف ۳۵ دقیقه از ۶۰ میلیون دلار به صفر رسید. بسیاری دیگر از پروژه‌های امور مالی غیرمتمرکز نیز به همین سرنوشت دچار شدند و بسیاری از سرمایه‌گذاران پول زیادی از دست دادند.

علاوه بر این، متأسفانه امور مالی غیرمتمرکز هنوز با اشکالات و باگ‌های بسیاری دست‌به‌گریبان است. قراردادهای هوشمند بلاکچین قدرتمند هستند اما زمانی که قوانین در پروتکل گنجانده شوند، نمی‌توان آن‌ها را تغییر داد. این امر اغلب وجود باگ‌ها را دائمی می‌کند و درنتیجه خطر باخت سرمایه افزایش می‌یابد.

جمع‌بندی

درحالی‌که افراد بیشتری به سمت برنامه‌های دیفای جذب می‌شوند اما نمی‌توان با قاطعیت گفت که آینده به کدامین جهت حرکت خواهد کرد. آینده امور مالی غیرمتمرکز به این بستگی دارد که چقدر و برای چه گستره‌ای از افراد مفید و در دسترس باشد. بسیاری بر این باورند که پروژه‌های مختلف غیرمتمرکز پتانسیل تبدیل شدن به رابین‌هود بعدی را دارند. این پروژه‌ها با فراگیرتر کردن برنامه‌های مالی برای کسانی که به‌طور سنتی به چنین پلتفرم‌هایی دسترسی ندارند، انبوهی از کاربران جدید را به خود جذب خواهند کرد.

منابع

Forbes

coindesk

gelt.finance