هاردفورک چیست و جایگاه آن در کریپتو

اکثر کاربران نرم‌افزارهای موبایل با به‌روزرسانی‌هایی که برنامه‌های آن‌ها را کارآمدتر می‌کند آشنایی کامل دارند. فناوری بلاکچین نیز از این قاعده مستثنا نیست و به‌روزرسانی‌های مشابه و ارتقاء کارایی نیاز دارد. ارائه‌دهندگان خدمات متمرکز معمولاً به راحتی نرم‌افزار خود را با ویژگی‌های جدید به‌روز می‌کنند. اما بلاکچین‌ها پروتکل‌هایی غیرمتمرکز، منبع باز و فاقد قدرت مرکزی هستند. بنابراین تصمیم به ارتقاء هر پروتکل مستلزم اجماع همه کاربران در شبکه است. این فرآیند منحصربه‌فرد به‌روزرسانی یا ارتقاء یک بلاکچین، فورک نامیده می‌شود. فورک‌ها را بسته به هدفشان می‌توان به دو دسته هارد (سخت) و سافت (نرم) تقسیم کرد. اما موضوع اصلی بحث امروز هلواکس مگ، هاردفورک و جایگاه آن در کریپتو است.

هاردفورک چیست؟

یک بلاکچین در ابتدایی‌ترین سطح خود مانند مجموعه‌ای از بلوک‌های داده است که توسط کلیدهای رمزنگاری امن به هم متصل می‌شوند. این موجب تشکیل زنجیره‌ای از بلوک‌ها می‌شود که منشأ آن‌ها به همان بلوک اول بازمی‌گردد. بنابراین، زنجیره بلوکی را می‌توان به‌عنوان یک مسیر مستقیم از بلوک‌های متصل به یکدیگر تصور کرد. ازآنجایی‌که بلوک‌ها از طریق توافقی که همه بلوک‌ها بر آن دارند به هم متصل می‌شوند، هر ارتقای سیستم مستلزم تغییر اجماع در همه بلوک‌ها است. با یک هارد فورک، قوانین پروتکل بلاکچین به‌روزرسانی می‌شود یا تغییر می‌کند تا بلاکچین قدیمی و بلاکچین جدید ناسازگار شوند.

اما چنین اتفاق‌نظری بعید است، زیرا بلوک‌ها از طریق مجموعه‌ای از قوانین تغییرناپذیر عملکردی به هم مرتبط هستند. بنابراین، تغییرات در یک بلاکچین به‌جای بازنویسی هر بلوک، اغلب از طریق استفاده از فورک انجام می‌شود. فورک رویدادی در بلاکچین است که نرم‌افزار اصلی را کپی کرده و تغییرات مورد نظر را به آن اضافه می‌کند. ازآنجایی‌که دو بلاکچین نمی‌توانند همزیستی داشته باشند، بلاکچین جدید به دو شاخه تقسیم می‌شود و از بلاکچین اصلی انحراف پیدا می‌کند. به عبارت ساده هاردفورک، یک ارز دیجیتال را به دو بخش تقسیم می‌کند و منجر به ایجاد و اعتبارسنجی بلوک‌ها و تراکنش‌هایی می‌شود که قبلاً نامعتبر بودند.

سافت فورک چیست و تفاوت آن با هاردفورک

درحالی‌که هارد فورک یک ارتقاء ناسازگار با عقب محسوب می‌شود، سافت فورک تغییری سازگار با جلو است. ازآنجایی‌که فورک یک تغییر سازگار با جلو است، بلاکچین قدیمی همچنان بلاک‌هایی را از پروتکل بلاکچین به‌روز شده می‌پذیرد، حتی اگر به دلیل نرم‌افزار جدید تغییراتی در قوانین وجود داشته باشد.

به زبان ساده، یک سافت فورک، بلاکچین قدیمی را فریب می‌دهد تا تراکنش‌های بلوک‌های به‌روز شده و بلوک‌های قدیمی را به‌طور هم‌زمان بپذیرد. بنابراین، سافت فورک برخلاف هاردفورک با حفظ دو خط با مجموعه قوانین مختلف، بلاکچین قدیمی را حفظ می‌کند. نمونه‌ای از سافت فورک با موفقیت پیاده‌سازی شده، به‌روزرسانی پروتکل بیت کوین در سال ۲۰۱۵ است.

پروتکل بیت کوین قبل از به‌روزرسانی یا سافت فورک SegWit هم پرهزینه‌تر و هم وقت‌گیرتر بود. سازندگان به‌روزرسانی SegWit پیشنهاد کردند تا اندازه بلوک مؤثر بیت کوین را از ۱ مگابایت به ۴ مگابایت افزایش دهند. ایده پشت این افزایش، جداسازی یا حذف داده‌های تراکنش هر بلوک در بلاکچین بود که فضایی را برای خروجی تراکنش بیشتر در هر بلوک آزاد می‌کرد. بلاکچین قدیمی بیت کوین با استفاده از سافت فورک، توانست بلوک‌های ۴ مگابایتی و بلوک‌های ۱ مگابایتی جدید را به شکل هم‌زمان بپذیرد.

هاردفورک بیت کوین

این بدان معناست که گره‌های قدیمی، بلوک‌های به‌روزرسانی شده جدید را نمی‌پذیرند و بلاکچین جدید بر اساس قوانین جدیدی عمل می‌کند. این امر اغلب به عنوان یک به‌روزرسانی نرم‌افزار «ناسازگار با عقب» شناخته می‌شود. به‌طورمعمول، هارد فورک زمانی اتفاق می‌افتد که ماینرها و توسعه‌دهندگان نمی‌توانند در مورد به‌روزرسانی نرم‌افزار حاکم بر یک ارز دیجیتال خاص به توافق برسند. درنتیجه، یک گروه تحت همان قوانین قدیمی به فعالیت خود ادامه می‌دهد. گروه دیگر نیز منشعب می‌شود و یک بلاکچین جدید را با تنظیمات نرم‌افزاری به‌روز تولید می‌کند. در این فرآیند، یک ارز دیجیتال جدید متولد می‌شود.

به‌عنوان‌مثال، می‌توان به هاردفورک بیت کوین ایجاد شده به دلیل اختلاف نظر در جامعه کاربران این رمز ارز بر سر بهترین رویکرد برای مقیاس‌گذاری شبکه اشاره کرد. در یک طرف بحث اعضایی بودند که می‌خواستند اندازه بلوک را افزایش دهند. در طرف دیگر هم آن دسته از اعضایی بودند که با چنین تغییراتی مخالفت داشتند. متعاقباً، کسانی که می‌خواستند اندازه بلوک را افزایش دهند، هارد فورک بیت کوین کش را دنبال کردند. درحالی‌که مخالفان چنین تغییراتی در شبکه اصلی بیت کوین باقی ماندند. به همین دلیل، هم‌اکنون دو سکه بیت کوین و بیت کوین کش روی بلاک‌چین‌های متفاوتی اجرا می‌شوند. اما هنوز هم سابقه یکسانی قبل از هارد فورک مورد نظر دارند.

هاردفورک اتریوم

اتریوم تا به حال سه هارد فورک اصلی را تجربه کرده است که ما در مورد مهم‌ترین آن‌ها صحبت خواهیم کرد. اتریوم کلاسیک اولین هارد فورک اتریوم و همچنین بحث‌برانگیزترین آن‌ها محسوب می‌شود. گروه توسعه‌دهنده اتریوم در یک مقطع زمانی مشخص متوجه شد که سازمان غیرمتمرکز خودمختار (DAO) مورد استفاده آن‌ها هک شده است. بنابراین به سرعت تصمیم گرفت تا تمام سکه‌های سرقت شده خود را با پیاده‌سازی سریع یک هارد فورک بازیابی کند.

حامیان و علاقه‌مندان به اتریوم به دو گروه تقسیم شدند. طرفداران هاردفورک اتریوم از توسعه‌دهندگان تمجید می‌کردند و می‌گفتند این کار اتریوم را در مقابل هک بیمه می‌کند. بسیاری از مردم نیز با هارد فورک اتریوم موافق نبودند. آن‌ها این تغییر را نقض معنای اساسی «غیرمتمرکز» بودن ارزهای دیجیتال می‌دانستند. آن‌ها تنها راه داشتن یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز را درگیر نشدن در روند رمز ارزها می‌دانند. زیرا اقدام توسعه‌دهندگان مانند یک اثر پروانه‌ای است و به تغییرات بزرگی منجر خواهد شد.

درنهایت، توسعه‌دهندگان اتریوم تصمیم خود برای پیاده‌سازی هارد فورک را دنبال کردند. نتیجه چه بود؟ این ارز دیجیتال به دو بخش تقسیم شد. اکثر افراد ناخشنود از این تصمیم به نسخه قدیمی اتریوم با عنوان اتریوم کلاسیک پایبند ماندند.

هاردفورک کاردانو

ارز دیجیتال کاردانو نیز به‌زودی تحت یک هارد فورک دیگر با نام واسیل قرار خواهد گرفت. این هارد فورک کارایی شبکه کاردانو را بهبود می‌بخشد و این ارز دیجیتال را برای توسعه‌دهندگان خوشایندتر می‌کند. در گذشته، ارز دیجیتال ADA از ارتقاءهای گسترده‌ای بهره برده است اما هر بار پس از آن‌ها عملکرد ضعیفی از خود نشان داد. انتظار می‌رود هارد فورک واسیل (Vasil) کل شبکه را از نظر سرعت و مقیاس‌پذیری به طور قابل‌توجهی بهبود بخشد. این هاردفورک، کاردانو را یک قدم دیگر به رها کردن شبکه اتریوم (ETH-USD) به عنوان بلاکچین برای قراردادهای هوشمند و ساخت dApps بومی خود نزدیک‌تر می‌کند.

قرار بود هارد فورک واسیل کاردانو در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۲ راه‌اندازی شود اما فعلاً با تعویق روبرو شده است. درعین‌حال، شبکه آزمایشی کاردانو راه‌اندازی شده است. آلونزو کاردانو با هارد فورک قبلی توانست قابلیت‌های قرارداد هوشمند را پیاده‌سازی کرده و توسعه‌دهندگان را قادر به ساخت دی اپ بومی کند. توسعه‌دهندگان کاردانو با این ارتقاء پیش رو امیدوارند شاهد بهبود کارایی قراردادهای هوشمند کاردانو باشند. آن‌ها انتظار دارند تا هارد فورک واسیل، استفاده و تراکنش با این ارز دیجیتال را ارزان‌تر و سریع‌تر کند.

جمع‌بندی

هرروزه کارهای زیادی برای اطمینان از روان بودن به‌روزرسانی‌ها و ارتقاء بلاکچین انجام می‌شود. اکثر ماینرها و بازرگانان بلاکچین هاردفورک را به سافت فورک ترجیح می‌دهند. زیرا خطر اعتبارسنجی یا استخراج بلوک‌های نامعتبر را محدود می‌کند. هارد فورک‌ها تضمین می‌کنند که استخراج‌کنندگان و بازرگانان بلاکچین عقب نمانند یا مورد کلاهبرداری قرار نگیرند. بااین‌حال، هارد فورک‌ها منابع محاسباتی زیادی را اشغال می‌کنند و برای آینده ارزهای دیجیتال مضر هستند. سافت فورک‌ها به دلیل توانایی‌شان در پیاده‌سازی به‌روزرسانی‌ها بدون تقسیم جامعه کاربران مورد تحسین قرار می‌گیرند.